“Ik eet weinig /geen vet want ik wil niet dik worden.” Als je vis eet, wordt je toch ook nog geen dier met kieuwen?
Er heerst een idee dat (voornamelijk verzadigd) vet ongezond voor je is. Deze vetsoort zou direct verantwoordelijk zijn voor een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Die aanname ontstond ongeveer 50 jaar geleden. Dit geldt niet voor alle soorten vet. De kwaliteit van vet maakt het verschil. En dan heb ik het niet over de patatjes van de Mac Donalds hé..
Waarom heb je vet nodig?
Om cellen te maken en ze te laten doen wat ze moeten doen, heeft ons lichaam twee dingen nodig: bouwstoffen en brandstoffen. Bouwstoffen zijn nodig omdat de cellen in ons lichaam regelmatig worden ververst. Om onze lichaamscellen energie te geven is brandstof nodig. Vet is zowel een hele belangrijke bouwstof als een brandstof. (Dubbele bonus!) Bovendien is vet een transportmiddel voor vitamines A, D, E en K. Ook is vet werkzaam als isolatiemateriaal om ons warm te houden. Vet kan worden verdeeld is meervoudig/enkelvoudig verzadigd, meervoudig/enkelvoudig onverzadigd.
Soorten vet onderscheiden
Bij vlees en zuivelproducten zoals melk, kaas en boter is verzadigd vet in de meerderheid. Enkele verzadigde plantaardige bronnen zijn bijvoorbeeld palmolie en kokosvet. Onverzadigd vet zit vooral in plantaardige bronnen zoals noten, zaden en avocado’s. Ook plantaardige oliën zoals olijfolie bevatten voornamelijk onverzadigde vetten, net als vis. Met het blote oog kan je een groot verschil tussen verzadigd en onverzadigd vet waarnemen. Verzadigde vetten hebben bij kamertemperatuur een vaste, gestolde vorm. Onverzadigde vetten zijn vloeibaar bij kamertemperatuur. Ezelsbruggetje: verzadigd = vast!
Verschillen tussen soorten vet
Het grootste verschil is dat enkelvoudig onverzadigde vetzuren sterker zijn dan meervoudig onverzadigde vetzuren. Je kunt ze beter bewaren en ze kunnen beter tegen bepaalde invloeden van buitenaf. Denk hierbij aan zuurstof en hitte. Meervoudig verzadigde zijn gevoelig gevoeliger voor deze invloeden. Zuurstof en hitte laten meervoudige verzadigde vetzuren sneller oxideren. En geoxideerde vetzuren zijn eigenlijk bedorven. Niet wat je wilt voor je gezondheid!
Welke vetzuren zijn gezond(-er)?
Er wordt gedacht dat verzadigd vet niet gezond is, en onverzadigd vet wel gezond is. Dat is niet (helemaal) waar. Behalve transvetten heeft je lichaam elke soort vet nodig. Transvetten zitten bijvoorbeeld in harde margarines, frituur-, bak- en braadvetten. Maar ook in gebak, koekjes en snacks vind je transvetten. Hier kun je prima zonder, hoe lekker het ook smaakt. Verzadigde vetten hebben foutief de naam ongezond te zijn. Verzadigd vet is een hele goede bouw- en brandstof. Te veel is nooit goed, maar verzadigd vet in een gezond en afwisselend leefpatroon is een grote aanrader. Voorbeelden? Kokosvet en ghee. (Ghee is geklaarde boter, wat betekent dat het zonder lactose is. Hele fijne bijkomstigheid!) Onverzadigde vetten zijn ook goede bouw- en brandstoffen. Maar het belangrijk dat je hierbij oplet of iets enkelvoudig of meervoudig onverzadigd is. Meervoudig onverzadigde vetten zijn heel fragiel en minder geschikt om te verhitten. Denk aan olijfolie!
VET goede tips:
- Probeer transvetten te vermijden
- Vermijd ook industrieel gemaakte oliën zoals maisolie, zonnebloemolie en sesamolie. Deze oliën zijn vaak zodaning bewerkt dat ze erg ver verwijderd zijn van de vorm zoals we die in de natuur aantreffen. En dat is de vorm die je lichaam het beste herkent.
- Eet afwisselend. Ik ben een enorme avocadoliefhebber maar elke dag een avocado schiet z’n doel ook voorbij.